Filosofie begrippen module 1
Filosofie
liefde voor wijsheid, streven naar wijsheid
Thauma
verwondering > vragen gaan stellen (begin van filosofie)
Deelgebieden (disciplines)
verschillende gebieden van filosofie
Dogma
blinde geloofsovertuigingen
Noodzakelijke voorwaarden
als het deze niet heeft, kan het niet zijn
Voldoende voorwaarden
als het deze heeft, weet je zeker dat het het is
Definitie
vaststellen van de betekenis van een bepaald begrip
Ruime definities
er valt teveel onder het definiens
Krappe definities
er valt te weinig onder het definiens
Sluitende definities
nergens te ruim of te krap (goede definitie)
Soort-verschil-definitie
definitie met een definiendum (hetgene dat gedefinieerd moet worden) en een definiens (het definiërende)
Definiendum
hetgene dat gedefinieerd moet worden
Definiens
het definiërende
Genus
de soort in het definiens
Specifiek verschil
verschil van de genus in het definiens
Mensbeeld
idee van wat de mens is
Descriptief mensbeeld
feitelijke beschrijving van wat de mens is
Prescriptief mensbeeld
oordeel vellen over hoe de mens zou moeten zijn
Condition humaine
toestand: bepalende factoren in het leven (de leefomgeving)
sociale voorwaarden: de dingen die je nodig hebt voor een menswaardig bestaan
Animal rationale
denkend wezen
Psychè
ziel
De mythe van het tweespan
Plato's theorie
Nous
de menner (rede/denkvermogen)
Eros
liefde voor echt kennis
Tussenwezen
de mens (tussen goden en dieren in)
Paideia
opvoeding/onderwijs
Transcendentie
overgaan naar de Ideeënwereld
Dualisme
de mens bestaat uit twee dingen: lichaam en ziel
Monisme
de mens bestaan uit één ding: het lichaam. Zielen bestaan niet, denken gebeurt door het brein, volledig biologisch
Socratisch determinisme
"als je weet wat het goede is zul je daar altijd naar handelen" slechtheid komt voort uit onwetendheid > je weet niet wat het goede is of je snapt het goede niet
De kardinale deugden
matigheid (slechte paard) + moed (goede paard) + wijsheid (menner) en rechtvaardigheid (hoogste deugd)
Idee van het Goede
goede: perfecte vorm van rechtvaardigheid
slechte: zondes (slechte acties)
Telos
het doel
Zoion logon echon
een dier dat woord, taal (mens) en denken (aard van de mens) bezit
Zoion politikon
politiek dier (uitontwikkeld zoion logon echon)
Dynamis
de aard
Energeia
ontwikkelen
Entelecheia
het volledig uitontwikkeld zijn
Eudaimonia
gelukzaligheid
Situationaliteit
wat de gulden middenweg is hangt af van de situatie
Phronèsis
praktische wijsheid (leren via logos en keuzes maken > levenservaring)
Darwinisme
natuurlijke selectie vindt plaats op het niveau van het individu
Neodarwinisme
natuurlijke selectie vindt plaats op het niveau van genen. De best aangepasten worden doorgegeven, de slechte niet
Natuurlijke selectie
de best aangepasten overleven en planten zich voort, de slechter aangepasten sterven af
Creationisme
het universum en alle (levende) dingen daarin zijn gecreëerd door een intelligente schepper
Psychoanalyse
praattherapie om het onbewuste bewust te maken
Libido
lichamelijke lust (onbewuste driften)
Onderbewustzijn
het deel van je geest (Psychè) waar je niet direct zelf toegang tot hebt
Sublimatie
de onbewuste verlangens op een ander mentaal niveau bevredigen
Es
onbewuste driften (kelder)
Ich
bewuste deel (begane grond)
Über-Ich
gewetensdriften (zolder)
Excentrische positionaliteit
een standpunt kunnen innemen buiten het middelpunt van het eigen bewustzijn
Centrisch
altijd in het middelpunt van het eigen bewustzijn
Excentrisch
buiten het middelpunt van het eigen bewustzijn
Kunstmatig van nature
het zit in onze aard om kunstmatige hulpmiddelen te gebruiken en om onszelf aan te passen
L'être-en-soi
op zichzelf bestaan (zijnswijze van objecten)
L'être-pour-soi
voor zichzelf bestaan (zijnswijze van de mens)
Existentie
bestaan
Essentie
wezen, kern, doel
Existentialisme
de mens komt onbepaald ter wereld
Facticiteit
de feitelijke omstandigheden die onze keuzevrijheid beperken
Mauvaise fois
verantwoordelijkheid ontlopen (te kwader trouw)
Feminien
vrouw-achtig
Masculien
man-achtig
Sekse
biologisch geslacht (hoe je geboren bent, man/vrouw)
Gender
geslacht dat je je voelt
de Ander / de tweede sekse
tweederangs (de vrouw), anders dan "normaal" (masculien)
Seksisme
discriminatie op basis van sekse/gender of kenmerken daarvan
Masculiene taal/cultuur
manier waarop mannen (meestal) denken/doen
Feminiene taal/cultuur
manier waarop vrouwen (meestal) denken/doen
Fallocentrisme
mannelijk/masculiendenken staat centraal
Differentiedenken
man en vrouw zijn verschillend, en daarom is het belangrijk dat ze allebei toegang hebben tot een cultuur die bij ze past