maatschappijleer se3
Verzorgingsstaat
Verzorgingsstaat bemoeit met de welvaart en het welzijn van haar inwoners.
Welvaart
De mate waarin mensen in hun levensonderhoud kunnen voorzien.
Welzijn
De mate waarin mensen zich lichamelijk en geestelijk goed voelen
Solidariteit
De bereidheid van een groep of samenleving om risico’s met elkaar te delen.
Sociaal grondrecht
Recht dat de overheid niet kan garanderen, maar waar zij zich wel voor moet inspannen.
Socialezekerheidsstelsel
Alle uitkeringen die mensen verzekeren van een inkomen bij
werkloosheid, ziekte, ouderdom en arbeidsongeschiktheid.
Maatschappelijk middenveld
Organisaties die tussen de overheid en de individuele burger in staan en die verschillende groepen, meningen en belangen vertegenwoordigen
Vrije markt
Systeem waarbij de prijs van goederen en diensten door vraag en aanbod tot stand komt en waaraan de overheid alleen kaders stelt met wetten
Nachtwakersstaat
Een staat waarin de overheid zich beperkt tot het zorgen voor veiligheid en bescherming van de burgers en het handhaven van de rechtsorde
Vakbond
Organisatie die de gezamenlijke en individuele belangen van
werknemers behartigen.
Algemene Ouderdomswet (AOW)
Wet die elke Nederlander voorziet van een inkomen op de
pensioengerechtigde leeftijd.
Vergrijzing
Ontwikkeling waarbij het aandeel ouderen in de totale bevolking toeneemt.
Ontgroening
Ontwikkeling waarbij het aandeel jongeren in de totale bevolking afneemt.
Participatiesamenleving
Een samenleving waarin mensen meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leven en omgeving.
Mantelzorg
De hulp die vanuit de directe omgeving door familie, buren en vrienden aan iemand wordt gegeven die dat nodig heeft.
Leerplichtwet
Wet die onderwijs verplicht voor jongeren tussen de vijf en zestien jaar en jongeren onder de achttien jaar zonder startkwalificatie.
Kwalificatieplicht
De verplichting voor een leerling om tussen zijn zestiende en achttiende jaar onderwijs te volgen als hij nog geen startkwalificatie heeft behaald.
Startkwalificatie
Een diploma op minimaal havo-, vwo- of mbo 2-niveau
Sociale ongelijkheid
Ongelijke verdeling in de maatschappij van kennis, inkomen, status en (politieke) macht
Kansenongelijkheid
Het verschijnsel dat gelijke startposities van mensen leiden tot ongelijke uitkomsten in het onderwijs en de maatschappij.
Zorgverzekering
Verplichte verzekering die de meeste zorgkosten vergoedt.
Zorgverzekeraar
Organisatie die in opdracht van de overheid op de vrije markt
zorgverzekeringen aanbieden en prijsafspraken met zorgaanbieders maken.
Qaly
Meeteenheid voor een extra gewonnen levensjaar in goede gezondheid.
Leefstijl
Gedrag dat samenhangt met goede gezondheid of
gezondheidsproblemen.
Welvaartsziekte
Gezondheidsprobleem dat nauw samenhangt met de leefstijl in
welvarende landen.
Sociale verzekering
Verplichte verzekering voor alle inwoners in Nederland waar iedereen aan meebetaalt via premies.
Werknemersverzekering
Een sociale verzekering voor werknemers, waarvan de premie
gezamenlijk door werkgevers en werknemers betaald wordt
Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)
Wet die regelt dat langdurig zieke werknemers een inkomen krijgen.
Werkloosheidswet (WW)
Wet die regelt dat werknemers een inkomen krijgen als zij onvrijwillig werkloos worden
Volksverzekering
Een sociale verzekering die geldt voor iedere Nederlander en die wordt betaald door iedereen in Nederland die een inkomen heeft.
Pensioen
Een inkomen ter aanvulling op de AOW-uitkering dat iemand krijgt als hij stopt met werken en waar hij via looninhouding voor gespaard heeft.
Algemene Kinderbijslagwet (AKW)
Wet die voorziet in een tegemoetkoming van de kosten van het
levensonderhoud van kinderen voor alle ouders met kinderen onder de achttien jaar
Algemene bijstand
Minimumuitkering voor iedereen die ouder is dan achttien jaar en niet zelfstandig in zijn eigen bestaan kan voorzien
Sociaal minimum
Het bedrag dat mensen minimaal nodig hebben om in hun
levensonderhoud te voorzien.
Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong)
Wet die voorziet in een inkomen voor jongeren die voor hun achttiende of tijdens hun studie een beperking of ziekte hebben waardoor zij niet kunnen werken.
Emancipatiebeleid
Overheidsbeleid met als doel om werkgevers te stimuleren om meer mensen uit achterstandsgroepen in dienst te nemen.
Positieve discriminatie
Maatregelen om achterstandsgroepen te bevoordelen.
Arbeidsethos
Het belang dat mensen aan werk hechten.
Arbeidsmarkt
De plaats waar de vraag naar arbeidskrachten en het aanbod van arbeidskrachten elkaar ontmoeten.
Beroepsbevolking
Alle personen die geheel of gedeeltelijk beschikbaar zijn voor werk.
Werkgelegenheid
De vraag naar arbeidskrachten
Werkloosheid
Het verschijnsel dat iemand die tot de beroepsbevolking behoort geen baan heeft, maar daar wel actief naar op zoek is.
Automatisering
Het vervangen van menselijke arbeid door machines en computers.
Flexibilisering
De ontwikkeling naar veel meer variaties in arbeidsrelaties en
arbeidscontracten.
Zzp’er
Zelfstandige zonder personeel; persoon zonder dienstverband bij een werkgever.
Globalisering
De ontwikkeling waardoor mensen wereldwijd steeds meer met elkaar verbonden raken.
Liberale verzorgingsstaat
Systeem met beperkte rol van de overheid, relatief weinig sociale voorzieningen, lage belastingen en premies en nadruk op vrijheid en eigen verantwoordelijkheid.
Sociaaldemocratische verzorgingsstaat
Systeem met actieve rol van de overheid, relatief veel sociale voorzieningen, hoge belastingen en premies en nadruk op gelijkheid.
Corporatistische verzorgingsstaat
Systeem met aanvullende rol van de overheid, relatief veel invloed van het maatschappelijke middenveld en nadruk op samenwerking en het gezin.