begrippen hoofdstuk 5 t/m 8
erfgoed
nalatenschap
humanist
geleerde die vanaf omstreeks 1500 klassieke teksten bestudeerde
mens- en wereldbeeld
kijk op het leven van mensen en de wereld om hen heen
tijd van ontdekkers en hervormers
vijfde tijdvak (1500-1600)
renaissance
(wedergeboorte) vernieuwing van de Europese cultuur vanaf omstreeks 1500 met een herboren belangstelling voor de klassieke cultuur
vroegmoderne tijd
vierde periode 1500-1800
etnisch
behorend bij een bepaald volk
Europese expansie
uitbreiding van activiteiten van Europeanen buiten Europa vanaf omstreeks 1500
factorij
handelspost
indiaan/indiginous
inheemse bewoner van Amerika
Indië
Europese naam voor Zuid- en Oost-Azië
ontdekkingsreis
zoektocht naar onbekend gebied
kolonialisme
overheersing van een kolonie om eraan te verdienen
Nieuwe Wereld
Amerika
Oost (de, Oost-Indië)
Zuid- en Oost-Azië
plantage
groot landbouwbedrijf waar één gewas wordt verbouwd
West (de, West-Indië)
het Caribisch gebied en de landen eromheen
asiel
bescherming
calvinisme
protestantse leer van Calvijn
celibaat
ongetrouwd zijn
dominee (predikant)
leider van een protestantse kerkdienst
Hervorming (Reformatie)
Verandering waarbij christenen de katholieke kerk wilden veranderen waarna ze zich afsplitsten van deze kerk
hugenoot
Franse calvinist
Katholiek
rooms-katholiek
protestants
volgens de ideeën van de Hervorming
staatskerk
officiële kerk van de staat waarover de overheid zeggenschap heeft
armada
oorlogsvloot
Beeldenstorm
vernielingen in katholieke kerken door Nederlandse protestanten in 1566
geus
calvinistische opstandeling in de Nederlanden tegen Filips II
gewest
provincie
landsheer
vorst
landvoogd(es)
plaatsvervang(st)er van een vorst
Republiek
Republiek de Zeven Verenigde Nederlanden
soeverein
degene met het hoogste staatsgezag
stadhouder
1. vertegenwoordiger van de vorst in een gewest (tot 1581) 2. in de Republiek de hoogste regent in dienst van de gewesten, onder meer als opperbevelhebber
Staten
bestuur van gewest
Tachtigjarige Oorlog (de Opstand)
strijd van Nederlanders tegen Spanje (1568-1648)
Unie van Utrecht
militair en politiek bondgenootschap van noordelijke gewesten (1579)