Economie katern 3
Homogene producten
Producten die van elke aanbieder hetzelfde zijn in de ogen van de consument.
Heterogene producten
Producten die van elke aanbieder verschillend zijn in de ogen van de consument.
Toetredingsdrempels
Belemmeringen die een ondernemer ondervindt om tot een markt toe te kunnen treden.
Marktvormen
Bepaalde kenmerken waaraan een markt voldoet, zoals het soort product en het aantal vragers en aanbieders.
Volkomen concurrentie
Een perfect werkende markt met veel vragers en aanbieders, homogeen product, vrije toe- en uittreding en die volledig transparant is.
Hoeveelheidsaanpasser
Een producent die alleen zijn aangeboden hoeveelheid kan aanpassen. De marktprijs is voor de producent een vast gegeven.
Winstmaximalisatie
Een producent bepaalt de combinatie van prijs en verkochte hoeveelheid waarbij de winst maximaal is.
Monopolie
Marktvorm met 1 aanbieder.
Prijszetter
Een aanbieder die voldoende marktmacht heef tom zijn eigen verkoopprijs te bepalen.
Prijsdiscriminatie
De bedrijfstak waarbij een bedrijf hetzelfde product tegen verschillende prijzen aan verschillende klanten verkoopt.
Consumentensurplus afromen
Een aanbieder die zich een deel van het consumentensurplus toe-eigent door op gescheiden deelmarkten verschillende prijzen voor hetzelfde product te vragen.
Natuurlijk monopolie
Voor een natuurlijk monopolie zijn veel investeringen nodig. We praten hier over productie op grote schaal.
Staatsmonopolie
Een monopolie dat in de handen is van de staat (voor bijvoorbeeld geld en paspoorten).
Technisch monopolie
Bij een technisch monopolie heeft de aanbieder het alleenrecht door een octrooi/patent.
Feitelijk monopolie
Een feitelijk monopolie ontstaat door economische macht (denk aan fusie en overname).
Oligopolie
Marktvorm met enekele aanbieders.
Prijsconcurrentie
Concurrentie op basis van prijs (prijzenoorlog).
Niet-prijsconcurrentie
Concurrentie op basis van andere producteigenschappen dan de prijs, bijvoorbeeld kwaliteit en service
- de kwaliteit en kenmerken van hun product.
- marketinginspanningen (merkentrouw, bijvoorbeeld spaaracties).
- dienstverlening (garantie en service).
Prijsstarheid
Ondernemers (oligopolisten) veranderen de verkoopprijzen van de producten niet bij wijzigingen in de productiekosten.
Productdifferentiatie
Productenten onderscheiden zich van elkaar met producten die door kwaliteit en kenmerken van producten, marketing en dienstverlening verschillen.
Kartel
Bedrijven maken afspraken over prijsvorming, verdelen van de markt en dergelijke. Kartels zijn wettelijk verboden.
Monopolistische concurrentie
Marktvorm met veel vragers en aanbieders, maar iedere aanbieder bied een product aan dat een beetje afwijkt van de producten van concurrenten.
Verschuiving van de vraaglijn
Door bijvoorbeeld een verandering van voorkeur van consumenten, inkomens van consumenten en aantal consumenten verandert het verloop van de vraaglijn.
Overname/fusie zorgt voor afname van...
het aantal aanbieders.
Overname
Een bedrijf koopt een ander bedrijf en het gekochte bedrijf valt onder controle van de koper.
Fusie
Twee voorheen zelfstandige bedrijven worden op basis van gelijkheid samengevoegd.
Bij welke marktvormen zijn de berekeningen hetzelfde voor de maximale omzet, maximale winst en BEP?
Dat is bij monopolistische concurrentie en bij een monopolie.
Marktfalen
Situatie waarin de markt niet perfect werkt.
Externe effecten
Gevolgen van productie en gebruik van goederen en diensten die niet in de prijs worden doorberekend.
Collectieve goederen
Goederen of diensten die de overheid produceert omdat het niet mogelijk is om burgers een bedrag in rekening te brengen voor het gebruik van deze goederen of diensten.
Minimumprijs
De overheid garandeert aanbieders een bepaalde prijs.
Aanbodoverschot/vraagtekort
Het aanbod is groter dan de vraag.
Maximumprijs
Een prijs die door de overheid is vastgesteld en die lager is dan de marktprijs.
Aanbodtekort/vraagoverschot
Het aanbod is kleiner dan de vraag.
Toezichthouders
Instellingen die toezicht houden op bijvoorbeeld het mededingingsbeleid.
Accijns
Een vorm van belasting om het gebruik van bepaalde consumptiegoederen af te remmen (vast bedrag).
Subsidies
Een financiële bijdrage van de overheid aan consumenten of bedrijven met als doel het gebruik van een goed of dienst te stimuleren.
Octrooi/patent
Een exclusief recht op de uitvinding van een product of een proces. Een octrooi is hetzelfde als een patent.
Beroepsbevolking
Alle mensen tussen 15 en 75 jaar die betaald werk hebben of betaald werk zoeken.
Werkzame beroepsbevolking
Alle mensen tussen de 15 en 75 jaar die betaald werk verrichten.
Beroepsgeschikte bevolking
Alle mensen tussen de 15 en 75 jaar.
Participatiegraad
De mate waarin mensen deelnemen aan de arbeidsmarkt.
Bruto participatiegraad
Beroepsbevolking/beroepsgeschikte bevolking x 100%
Netto participatiegraad
Werkzame beroepsbevolking/beroepsgeschikte bevolking x 100%
Werkgelegenheid
Alle bezette banen en vacatures samen.
Wergelegenheid in personen
De werkgelegenheid in aantallen personen.
Werkgelegenheid in arbeidsjaren
De werkgelegenheid uitgedrukt in arbeidsjaren, waarbij een arbeidsjaar een fulltime baan is op jaarbasis.
Werkloosheid
Geregistreerde werkloosheid omvat de groep mensen tussen de 15 en 75 jaar die als werkzoekende staan ingeschreven en minimaal 1 uur per week willen werken.
Conjuncturele werkloosheid
Werkloosheid die het gevolg is van het achterblijven van de totale bestedingen waardoor de vraag naar arbeid daalt.
Structurele werkloosheid (kwantitatief)
Er zijn onvoldoende arbeidsplaatsen, bijvoorbeeld door een toename van de beroepsbevolking of door het vervangen van mensen door machines en computers.
Frictiewerkloosheid
Werkloosheid die ontstaat omdat het vaak een tijd duurt voordat een baan gevonden is. Ook kan het tijd kosten om van baan naar baan te gaan.
Seizoenswerkloosheid
Werkloosheid die ontstaat doordat er in het ene seizoen meer werk is dan in het andere.
Varkenscyclus
Het verschijnsel in de economie dat overschotten en tekorten elkaar afwisselen, doordat het aanbod niet onmiddelijk kan reageren op de verandering van de vraag.
Minimumloon
Het loon dat een werkgever, volgens de wet, minimaal moet uitbetalen.
Primaire arbeidsvoorwaarden
Voorwaarden die betrekking hebben op de financiële beloningen zoals loon, vakantiegeld en overwerktoeslagen.
Secundaire arbeidsvoorwaarden
Voorwaarden die betrekking hebben op andere beloningen dan in geld zoals opleidingsmogelijkheden, kinderopvang en verlofregelingen.
Individuele arbeidsovereenkomst
Overeenkomst voor arbeidsvoorwaarden tussen een individuele werknemer en een werkgever.
Collectieve arbeidsovereenkomst (cao)
Overeenkomst over arbeidsvoorwaarden tussen werknemersorganisaties en een of meerdere werkgevers of werkgeversorganisaties.