Psychologie H1
Sociale psychologie
Wetenschappelijke studie over gedachten, gevoelens en gedrag van individuen dat wordt beïnvloed door de aanwezigheid van anderen.
Impliciete aanwezigheid
Ingebeelde aanwezigheid
Expliciete aanwezigheid
Werkelijke aanwezigheid
Wat is het doel van sociale psychologie?
Algemene uitspraken formuleren over psychologische processen
Sociale invloed
Effect dat woorden, daden of alleen de aanwezigheid van anderen hebben op onze gedachten
Psychologische sociale psychologie
Nadruk op individu. Sociaal gedrag begrijpen door het analyseren van onmiddelijke stimuli + persoonlijkheidstrekken
Sociologische sociale psychologie
Nadruk op groep. Sociaal gedrag bepalen door sociale variabelen te analyseren (observaties, correlationele studies, experimenten)
Construct
Manier waarop mensen de sociale wereld waarnemen, begrijpen en interpreteren.
Social thinking
Construeren van eigen sociale realiteit (sociale intuïtie, attitudes vormen door gedrag, oordelen, gedrag)
Social influence
Sociale invloeden op gedrag (gedrag wordt bepaald door sociale groepslidmaatschappen, eendracht, gehoorzaamheid)
Social relations
Sociaal gedrag is biologisch gedrag (Gevoelens en acties worden gevormd door intra groep + inter groepsrelaties) (agressie, intimiteit, helpen, aantrekkingskracht)
Sociale cognitie
Manier waarop informatie van sociale wereld wordt geïnterpreteerd, geanalyseerd, onthouden en gebruikt.
Dual proces modellen van cognitie
Theorieën over sociale cognitie dat mensen twee verschillende strategieën gebruiken om sociale stimuli te beantwoorden en te begrijpen
1. Inspannend
2. Moeiteloos denken
Expliciete cognitie
Bewuste beslissingen (inspannend + relatief moeiteloos denken)
Impliciete cognitie
Onbewust beslissingen nemen door automatisch geactiveerde evaluaties (moeiteloos denken)
Hoe heeft cultuur invloed op sociaal gedrag?
Door leefstijl van volk, ideeën, symbolen, voorkeuren, delen van objecten
Hoe heeft ideologie invloed op sociaal gedrag?
Set van geloven en waarden die gedeeld worden in een sociale groep die henzelf en anderen een cultuur uitleggen
Hoe heeft individualisme invloed op sociaal gedrag?
Door de filosofie van leven die prioriteit van individuele behoeften boven groepsbehoeften plaatst. Mensen zorgen voor zichzelf en familie en zijn autonoom.
Hoe heeft collectivisme invloed op sociaal gedrag?
Prioriteit ligt bij groepsbehoeften en voorkeur ligt bij hechte relaties. Vroeger kwam dit voor om mensen te beschermen van bedreigende situaties
Automatisch verwerken
Automatisch, onbewust en vaak op emotionele factoren. Het gebeurt snel en parallel met andere gebeurtenissen
Gecontroleerd denken
Bewust, systematisch en gecontroleerd door gedachten. Het gaat langzaam en in series.
Evolutionair perspectief
Sociaal gedrag wordt verklaard vanuit fysieke en psychologische kenmerken die zijn aangepast op kansen om te overleven en voort te planten te vergroten.
Natuurlijke selectie
Belangrijke eigenschappen om te overleven en voort te planten worden doorgegeven aan nageslacht
Evolutie
Genetische veranderingen door natuurlijke selectie
Wat zijn twee kenmerken van evolutie?
1. Populatie evolueert, niet het individu
2. Het leidt tot complexer leven
Wat verklaart het evolutionair perspectief?
Universeel gedrag van mensen (trouwen, roddelen, taboes) en overeenkomsten met dieren (gezichtsuitdrukkingen, vertoon macht)
Sociocultureel perspectief
Zoeken naar oorzaken van sociaal gedrag in invloed van sociale groepen
Wat verklaart het sociocultureel perspectief?
Verschillen tussen culturen
Sociaal cognities (perspectief)
Richt zich op mentale processen (aandacht, interpretatie, geheugen)
Gestalt psychologie
Bestudeert de subjectieve manier waarop een object in de geest van mensen verschijnt
Hoe interacteren perspectieven?
1. Het ene perspectief is niet meer waar dan een ander
2. Ze helpen elkaar om grote fenomenen te verklaren
Axioma
Basisaanname die niet per se bewezen is maar een aanvaarde bewering is
Wat zijn de drie soorten axioma's?
1. Persoon X Situatie, situaties hebben automatische invloed op personen (menselijk doen + welzijn)
2. Mens construeert realiteit (situatie - perceptie - cognitie - gedrag)
3. Mens is sociaal dier
Sociale facilitatie
Beter taken uitvoeren in de aanwezigheid van anderen
Sociale inhibitie
Taken slechter uitvoeren in de aanwezigheid van anderen
Waarvoor zorgt de aanwezigheid van anderen?
Voor een opwinding die zorgt voor inhibitie of facilitatie
Drive Theory (Zojanc)
Dominant gedrag is correct bij betere prestaties na goed geleerd gedrag. Niet-dominant gedrag is niet correct wanneer er verslechterde prestatie bij niet goed geleerd gedrag
Groepspolarisatie
Prestaties en meningen van anderen worden extremer bij de aanwezigheid van anderen.
Risky shift fenomeen
Groepen nemen riskante beslissingen
Cautious shift
Naarmate mensen groepsbeslissingen hebben gemaakt wordt het voorzichtiger
Groupthink
Door polarisatie maken mensen slechte beslissingen en inschattingen door de behoefte om consensus te hebben
Need to belong
Mensen hebben de behoefte aan verbondenheid met anderen
Waardoor hebben mensen behoefte aan verbondenheid?
1. Het is evolutionair nuttig
2. Het zorgt voor psychologisch en emotioneel welzijn
Hoe zorgt informationele invloed voor groepspolarisatie?
Normen en waarden worden bepaald door dominante standpunt, alleen argumenten voor standpunt van dominante groep, opeenstapeling van argumenten leiden tot extremer standpunt, actief deelnemen leiden tot meer attitudeverandering
Hoe zorgt normatieve invloed voor groepspolarisatie?
1. Sociale comparison - extreem standpunt innemen om leuk gevonden te worden
2. Pluralistic ignorance - denken dat mensen in eigen groep geen extreme standpunten hebben
Wat zijn de gevolgen van sociale uitsluiting?
1. presteren minder op cognitieve taken (iq)
2. hevigere emoties
3. agressie
Waardoor ontstaat er groupthink?
1. Sterke leider met directieve leiderschapsstijl
2. Hechte groep en sterke norm van conformeren
3. Stress en druk van buitenaf
Symptomen van groupthink
Illusie van onkwetsbaarheid, negatiev stereotypering, geloof in moraliteit, geloof in unanimiteit, collectieve rationalisatie, mindguards
Hoe kan je groupthink voorkomen?
Leider neemt niet als eerst beslissing, leider overlegt eerst individueel, plan B, vragen stellen bij outsiders, leider is niet partijdig, devil's advocate
B = f(PxE)
Behaviour, Persoon, Situatie (sociaal gedrag is interactie tussen situatie en persoon)
Hoe heeft situatie invloed op je gedrag?
1. Sociaal wenselijk gedrag
2. Normen van situatie
3. Situatie beïnvloedt persoon
Milgram experiment
Mensen denken dat onderzoeker dodelijke stroomshocken krijgt (situatie x persoon)
Naïef realisme
We denken dat wat wij zien de realiteit is, we zijn overtuigd van onze intepretatie van de werkelijkheid
Zelf-verbeteringsmotief
Mensen willen een goed gevoel over zichzelf
Accuraatheidsmotief
Mensen willen een correct beeld over zichzelf
Beter-dan-gemiddeld effect
Onze eigen capaciteiten overschatten om ons zelfbeeld te beschermen
Onrealistisch optimisme
Overschatten van de kans dat ons iets goeds zal overkomen en onderschatten dat ons iets slechts zal overkomen om mentaal gezond te blijven
Vals consensus effect
Slechte eigenschappen die we hebben, hebben anderen ook dus het is minder erg
Vals uniciteitseffect
Goede eigenschappen die we hebben, hebben andere niet dus voel je je beter over jezelf