Economie katern 1
Schaarste
Als je niet genoeg middelen hebt om in al je behoeften te voorzien
Opofferingskosten
Alles wat opgeofferd moet worden om iets te verkrijgen. De opofferingskosten bestaan uit het beste alternatief dat je niet kiest.
Alternatief aanwendbaar
Middelen zijn voor verschillende mogelijkheden in te zetten.
Economie
De wetenschap die zich bezighoudt met de manier waarop mensen in een samenleving omgaan met onbeperkte behoeften en schaarse middelen.
Primaire behoeften
Basisbehoeften die gericht zijn op het overleven, zoals voedsel, kleding en onderdak.
Secundaire behoeften
Dat zijn alle andere behoeften die mensen kunnen hebben als aan de primaire behoeften is voldaan.
Statusgoederen
Producten waarmee je kunt voorzien in de behoefte aan erkenning, waardering en het je onderscheiden van anderen.
Micro-economie
Gebied van de economie waarin je de manier besgtudeert waarop gezinshuishoudens en bedrijven keuzebeslissingen nemen over schaarse goederen en hoe ze kopen en verkopen op markten.
Macro-economie
De studie van onderwerpen die de gehele economie van een land aangaan.
Productiefactoren
De middelen natuur, kapitaal, arbeid en ondernemerschap, die ingezet worden voor de productie van goederen of diensten.
Investeren
De aanschaf van kapitaalgoederen met het doel hier geld mee te verdienen.
Budget
Het bedrag dat je maximaal kunt besteden in een periode. Een ander woord voor bestedingsruimte.
Begroting
Een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven in een bepaalde periode.
Budgettair probleem
Een tekort dat ontstaat wanneer de uitgaven hoger zijn dan de inkomsten.
Bezuinigen
Het verlagen van de uitgaven.
Ceteris Paribus
Alle andere variabelen worden constant verondersteld (denk aan prijs en hoeveelheid)
Model
Een vereenvoudiging van de werkelijkheid, waarmee je de samenhang tussen economische grootheden kunt onderzoeken.
Budgetlijn
De lijn die op elk punt aangeeft hoeveel een persoon met een gegeven inkomen en gegeven prijzen maximaal kan kopen van twee goederen.
Budgetset
Alle combinaties van een hoeveelheid van het ene goed en een hoeveelheid van het andere goed die je met het gegeven inkomen en tegen de gegeven prijzen kunt kopen.
Indexcijfer
Een verhoudingsgetal dat aangeeft hoeveel een bepaalde grootheid in een periode is veranderd ten opzichte van een afgesproken periode. Dit afgesproken ijkpunt noem je het basisjaar.
Koopkracht
De hoeveelheid goederen en diensten die je met je inkomen kunt kopen.
Inflatie
Het stijgen van de prijzen van goederen en diensten.
Deflatie
Het dalen van prijzen van goederen en diensten.
Nominaal inkomen
Het inkomen dat je in euro's verdient.
Reëel inkomen
Het nominaal inkomen gecorrigeerd voor de inflatie.
Hyperinflatie
Een zeer sterke vorm van inflatie
Consumentenprijsindex (CPI)
Een indexcijfer dat de prijsverandering weergeeft van de belangrijkste goederen en diensten die huishoudens in Nederland aanschaffen.
Budgetonderzoek
Het verzamelen van informatie over het bestedingspatroon van huishoudens.
Productie
Het maken van goederen en het leveren van diensten.
Consumptie
De uitgaven die door gezinshuishoudens worden gedaan aan goederen en diensten.
Bedrijfshuishouding
Een zelfstandige productieorganisatie.
Absoluut kostenvoordeel
Als één producent een product goedkoper kan produceren dan andere producenten.
Comparatief kostenvoordeel
Een voordeel dat een land of een bedrijf heeft omdat het een bepaald product relatief goedkoper kan produceren dan een handelspartner in vergelijking met andere producten.
Arbeidsproductiviteit
De omvang van de productie per arbeider per tijdseenheid in stuks of euro's.
Kapitaalintensieve productie
Bij eht productieproces wordt in verhouding veel kapitaal gebruikt en weinig arbeid.
Arbeidsintensieve productie
Bij het productieproces wordt in verhouding veel arbeid en weinig kapitaal gebruikt.
Kennisintensieve productie
Een productieproces waarbij kennis een belangrijke factor in het productieproces is.
Geld
De 4 functies van geld zijn: ruilmiddel, rekenmiddel, oppotmiddel en spaarmiddel.
Directe ruil
Ruilen van goederen zonder tussenkomst van geld.
Indirecte ruil
Ruilen met geld als betaalmiddel.
Sparen
Geld op de bank zetten in ruil voor rente.
Oppotten
Geld zelf bewaren; het is dan inactief geld.
Wettig betaalmiddel
Door de overheid uitgegeven en erkend betaalmiddel waarmee je in principe overal in een land kunt betalen.
Intrinsieke waarde
De waarde van het materiaal waarvan geld is gemaakt.
Extrinsieke waarde (= nominale waarde)
De waarde die aan het geld wordt toegekend.
Wet van Gresham
Als twee vormen van geld circuleren met dezelfde nominale waarde, dan zal de betaling plaatsvinden met het geld met de laagste intrinsieke waarde.
Fiduciair geld
Geld dat algemeen aanvaard wordt als ruilmiddel, omdat het wordt vertrouwd door de gebruikers.
Chartaal geld
Munten en bankbiljetten (contant geld).
Giraal geld
Direct opvraagbare tegoeden bij een bank.
Maatschappelijke geldhoeveelheid
De som van al het chartale en girale geld in handen van het publiek (van een land).
Transactiekosten
Alle kosten die iemand maakt om een ruilpartner te vinden, tot een overeenkomst te komen met deze ruilpartner en die overeenkomst af te handelen.
Eigendomsrecht
De juridische eigenaar van een goed die vrij is om er naar eigen goeddunken mee te handelen.
Rechtspersoonlijkheid
Een organisatie die juridisch op dezelfde manier rechten en plichten kan hebben als een natuurlijk persoon.
Ongedifferentieerde koopkracht
Met geld kun je overal terecht om goederen te kopen.
Geldschepping
Wanneer door kredietverlening door een bank de maatschappelijke geldhoeveelheid wordt verhoogd.
Substitutie
Omzetting van chartaal in giraal geld of omgekeerd. Dit leidt niet tot verandering van de maatschappelijke geldhoeveelheid.
Liquide middelen
Chartaal geld en giraal geld van een bank dat als dekking van kortlopende verplichtingen wordt gebruikt.
Liquiditeitspercentage
De verhouding (percentage) tussen het geld dat in liquide middelen aanwezig moet zijn en de totale kortlopende schulden van een bank.
Girale kredietverlening
Kredietverlening door de bank door het bijschrijven van een bedrag op de bankrekening van de lener.
Chartale kredietverlening
Kredietverlening door chartaal geld van een bank uit te lenen aan klanten.
Wederzijdse schuldaanvaarding
Kredietverlening. De bank verplicht zich om geld op de rekening courant van de klant bij te schrijven en de klant verplicht zich het geld terug te betalen.
Rentemarge
Het verschil tussen door banken gevraagde rente op leningen van klanten en de rente die een bank betaalt voor spaargeld of geld dat de bank zelf geleend heeft.