rechtsstaat 1-3 pp
machtbronnen/middelen
1 wetten en bevoegdheden (forrmele macht)
2 mogelijkheid om geweld te gebruiken (formeel)
3 geld (formeel)
4 morele steun (informeel)
5 deskundigheid (informeel)
6 charisma (informele macht)
7 aantal (informeel)
macht
het vermogen om gedrag van anderen te veranderen. om macht te gebruiken heb je machtsmiddelen nodig zoals aantal, charisma, geld, functie, deskundigheid
staat
hierarchische, politieke organisatie die gezag uitvoert over een land
gezag
zeggenschap over anderne die geaccepteerd wordt
overheid
het hoogste gezag op een bepaald grondgebied
politieke actoren
imdividuen/ groepen/ organisaties die door hun handelen invloed kunnen uitoefenen of betrokken zijn bij het politieke landschap
soevereiniteit
wanneer een staat binnen zijn grondgebied het googste gezag voert. wanneee bvb een andere staat of groepering mschtiger is dan de staat wordt deze staat niet gezien aan soeverein
waarde
idealen zoals gelijkheid, vrijheid en veiligheid
norm
gedragsregel die hoort bij waarden
politiek
het bestuur em de manier waarop besluiten worden genomen die invloed hebben op de samenleving
maatschappelijk probleem
1 gaat om een groep mensen
2 het hangt samen met/ is gevolg maatschappelijke ontwikkelimg
3 verschillen van mening over oorzaak/ aanpak van het probleem
4 probleem vraagt om een gemeenschappelijke oplossing
politiek problee,
is een maatschappelijk probleem op de politieke agenda
taken oveheid
1 openbare orde en veiligheid
2 bevorderen van de ontwikkeling van de samenleving
3 realiseren van projecten
4 bieden van sociale zekerheid
algemeen belang
hetgene wat voor het volk nuttig, gewenst of nodig is
kenmerkem democratie
1 regelmatig geheime en vrije verkiezingen
2 de grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet
3 er is een onafhankelijke rechterlijke macht
democratie
een bestuursvorm waarin de wil van het volk de bron is van legitieme machtsuitoefening
representieve/vertegenwoordigende/indirecte democratie
niet direct kunnen meebeslissen als volk met het beleid van de overheid. wel via referenda + op polititci stemmen
rechtstreekde/directe democratie
burgers kunnen zelf direct invloed uitoefenen op het wetgevingsproces. er zijn beslissende referenda + zelf burgemeester kiezen
dictatuur
een regeringsvorm waarin alle macht in handen is van een persoon of een groep mensen
kenmerken dictatuur
1 de bevolking heeft geen invloed op het beleid dat wordt uitgevoerd
2 niet alle partijen mogen meedoen aan verkiezingen
3 verkiezingsuitslagen worden soms vervalst (schijnprocessen=rechtszaak is niet transparant)
referendum/ volksraadpleging
het voorleggen van een vraag met betrekking tot wetgeving aan kiesgerechtigden
parlement/ staten generaal
de wetgevende macht, volksvertegenwoordiger en controleerd het kabinet+regering, maakt+ controleerd wetten
provinciale staten
neemt beslissingen waar de landelijke overheid te groot voor is en de gemeentelijke overheid te klein (uitbreiding steden etc.) kiezen leden van de 1e kamer
kabinet
bestaat uit ministers die verantwoordelijk zijn voor ministerie van onderwijs etc. en staatssecretarissen die verantwoordelijk zijn voor een deel van het ministerie. uitvoerende macht, maakt beleid+ voert uit
regering
bestaat uit de koning (is een symbolisch figuur, voor formele goedkeuring) + minister en staatssecretaris
overheid
alle organisaties die het publieke bestuur vormen (regering, gemeentes, politie, belastingsdienst)
vertrouwensregel
een minister , staatssecretaris of het kabinet moet als geheel aftreden als zij niet langer het vertrouwen genieten van het parlement
gemeente
de organisatie die het lokale bestuur vormt, bestaat uit de gemeenteraad, burgemeerster( openbare orde en veiligheid), wethouders ( verantwoordelijk voor specifiek beleidsterein) wergevemde macht. de bewoners kiezen de gemeenteraad. burgemeester word benoemd door de koning op voordracht van de gemeenteraad
b&w
het dagelijks bestuur van de gemeente. uitvoerende macht
politieke stroming
een groep mensen die zich verenigd hebben rond een bepaalde ideologie
conservatief
behoudend en/of terugkeer naar traditionele waarden en normen (links)
progressief
vooruitstrevend, maatschappelijke verandering in de richting van meer sociale gelijkheid (recht)
links
progressief, meestal behorend tot de socialisatische stroming. actieve rol in de economie, gericht op minder sociale ongelijkheid
rechts
behoudend, meestal conservatief of liberaal. terughoudende rol van de overheid in de economie, nadruk op individuele vrijheid en eigen verantwoordelijkheid