Aardrijskunde H3 Paragraaf 2,3,4,5,7 (van Dautsen)
absolute armoede
armoede waarbij mensen niet kunnen voorzien in hun basisbehoeften:voeding, onderdak, onderwijs en gezondheid
analfabetisme
het percentage van de bevolking dat niet kan lezen en schrijfen
armoedegrens
het inkomen dat iemand nodig heeft om te kunnen voorzien in de basisbehoeften
bruto binnenlands product (bbp)
de waarde van alle geproduceerde goederen en diensten en een land, gemeten over een jaar.
bruto binnenlands product (bbp) per hoofd
het bruto binnenlands product gedeeld door hrt aantal inwoners in een land
human development index (HDI)
een getal dat dat wordt gebruikt om de ontwikkeling van landen te meten
indicator
kenmerk waarmee je de ontwikkeling van een land kunt meten
levensverwachting
gemiddelde aantal jaren dat iemand bij zijn geboorte naar verwachting heeft te leven
relatieve armoede
armoede vergeleken met het gemiddelde inkomen van een land
welvaart
maatstaf die aangeeft og mensen gemiddeld voldoende geld hebben
welzijn
maatstaf die iets zegt over de kwalititeit van leven van mensen
centrum
rijke landen die heel hoog scoren op de HDI en een grote invloed in de wereld hebben
dekolonisatie
het proces waarbij koloniën zelfstandig worden van de koloniale macht
kolonie
een gebied of land dat onder dwang van een ander land bestuurd wordt
ontwikkelingslanden
arme landen met een lage scoren op de HDI
opkomende economieën
landen waarvan de economieën sneller groeien dan die van andere landen
periferie
arme landen met een lage score op de HDI
semiperiferie
landen die niet bij het centrum en de periferie horen
westerse landen
een groep rijke centrumlanden die bestaat uit: West-Europa, verenigde staten, Canada, Australië, Nieuw-zeeland, Japan, Zuid korea, Israël
arbeidsintensief
productie waarbij vooral arbeiders nodig zijn
beroepsbevolking
alle mensen tussen 15 en 75 jaar die betaald werk hebben of zouden kunnen doen
commerciële landbouw
landbouw waarbij de productie voor de verkoop bestemd zijn
formele sector
alle geregristeerde banen waarover inkomstenbelasting wordt betaald
informele sector
werk waarvoor geen vergunning is afgegeven en waarover geen inkomstenbelasting wordt betaald. van dit werk zijn geen gegevens bij de overheid bekend
kapitaalintensief
productie waarbij vooral geld (kapitaal) nodig is
primaire sector
de economische sector die gericht is op het produceren van landbouwproducten en grodstoffen. ook mijnbouw en de visserij horen bij deze sector
secundaire sector
de economische sector die gericht is op de productie van industriële goederen. ook de bouw hoort bij deze sector
tertaire sector
de economische sector die gericht is op het leveren van diensten
zelfvoorzienende landbouw
landbouw waarbei mensen voedsel produceren voor eigen gebruik
bilitaire hulp
(ontwikkelings) hulp die rechtstreek van land tot land wordt verstrekt
microkrediet
kleine lening aan ondernemers in arme landen, waarmee ze een bedrijfje kunnen opzetten of uitbreiden, zodat ze een beter inkomen krijgen
multilaterale hulp
(ontwikkelings) waarbij meerdere landen hulp verlenen aan één of meer arme landen, vaak via hulp organistaties
niet-gouvernementele organisaties (ngo's)
hulporganisties die onhafhankelijk van overheden werken
noodhulp
hulp die bij een ramp word gegeven
ontwikkelingshulp
hulp van de rijke landen aan de arme landen om de levensomstandigheden blijvend te verbeteren
ontwikkelingssamenwerking
vorm van ontwikkelingshulp waarbij de gevende en ontvangende landen gelijkwaardig zijn en met elkaar samenwerken
continentaal schaalniveau
schaalniveau waarbij je naar een verschijnsel in een werelddeel kijkt
geografisch schaalniveau
het niveau waarop je een verschijnsel bekijkt
inzoomen
een kleiner gebied bekijken: je ziet dan meer details, maar minder relaties tussen gebieden
lokaal schaalniveau
schaalniveau waarbij je naar een verschijnsel in een provincie of streek kijkt
mondiaal schaalniveau
schaalniveau waarbij je naar een verschijnsel in de wereld kijkt
nationaal schaalniveau
schaalniveau waarbij je naar een verschijnsel in een land kijkt
regionaal schaalniveau
schaalniveau waarbij je naar een verschijnsel in een provincie of streek kijkt
uitzoomen
een groter gebied bekijken: je ziet dan minder details, maar meer relaties tussen landen