Hoofdstuk 1,2,3
doelen sociaal werk
het bevorderen van maatschappelijke verandering en ontwikkeling
het bevorderen van de sociale cohesie
het bevrijden van mensen uit de onderdrukking en hen bemoedigen en ondersteunen om vastgelopen situaties los te wrikken
principes doelen sociaal werk
sociale rechtvaardigheid
mensenrechten
collectieve verantwoordelijkheid
respect voor diversiteit
kennis dat wordt gebruikt bij het realiseren van de doelen sociaal werk
theorieen over sociaal werk
kennis uit de sociale en geesteswetenschappen
lokale kennis uit de gemeenschappen waarin sociaal werk zich beweegt
vier verschillende betekenissen sociaal werk
een cluster van beroepen in de sector zorg en welzijn
een sector of domein, in dit geval zorg en welzijn
een specifieke opleiding
een kennisdomein
kerntaken sociaal werk
ondersteunen en wegwijs maken
voor iemand zorgen
ontwikkelen en opvoeden
ingrijpen en optreden
gedrag beinvloeden
verhoudingen beinvloeden
signaleren, agenderen en politiseren
drie hoofdterreinen sociaal werk
welzijn en samenleving
jeugd
zorg
individuele orientatie
toegankelijke hulpverlening gericht op individuele vragen en noden
collectieve orientatie
sociaal werkers richten zich via collectieve processen en arrangementen op de sociale samenhang of sociale cohesie in het werkgebied
lokalisering
de trend om voor sociale en zorgproblemen het laagste overheidsniveau, de gemeente, verantwoordelijk te stellen
territorialisering
gaat gepaard met lokalisering, vanuit een bepaald gebied wordt gekeken naar wat noodzakelijke voorzieningen zijn op terreinen als veiligheid, educatie, zorg, duurzaamheid, woningbouw en ruimtelijke ordening
negatieve en positieve preventie
het organiseren van preventie gebeurt volgens de principes nabijheid, integraliteit en tijdigheid.
negatieve preventie probeert barrieres op te werpen om ongewenst gedrag in het publieke domein tegen te gaan.
positieve preventie tracht burgers om zodanig te integreren dat ze zich gedragen als normale, zelfredzame en verantwoordelijke elementen van de samenleving
versterking burgerschap en civil society
actief burgerschap is de term om aan te duiden dat ieder mens vooral zelf verantwoordelijk is voor de eigen levens-, gezins- en werkomstandigheden en dat iedere burger zich inzet voor zijn gezin, vrienden, buurt, gemeente en de samenleving.
het ideaal van de civil society is een samenleving waarin burgers veel zelf doen en de staat op de achtergrond blijft
vermaatschappelijking van de zorg
de zorg krijgt meer in en door de samenleving vorm. de samenleving zou zich nadrukkelijk moeten openstellen voor mensen met een beperking en hen actief moeten helpen bij hun maatschappelijke participatie
privatisering
de laatste 15 jaar is de overheid actief bezig om taken en diensten af te stoten en over te laten aan de markt. in de sociale sector is dit volop aan de orde, bijvoorbeeld door mensen zelf te laten betalen voor zorg en welzijnsdiensten, maar ook door mensen die een stoornis of ernstige tekortkoming hebben, een persoonsgebonden budget toe te kennen
beroepscode
hier staat gedragsregels en normen in opgenomen
normatief beroep
een beroep waarin je vanuit bepaalde waarden moet werken
beschermende rol
wanneer je als sociaal werker kiest zonder meer partij
intermediaire rol
wanneer je als sociaal werker een weg moet vinden tussen conflicterende belangen
verschillende rollen sociaal werk
veranderaar
verbinder
onderzoeker
renaissance
wedergeboorte, wat duidde op de hernieuwde belangstelling voor de griekse en romeinse oudheid
humanisten
schrijvers en geleerden in 1500 die in de kunst, archtectuur, literatuur en filosofie werkten
rasphuis
in 1596 opgericht, jonge mannelijke misdadigers werden hier opgesloten. ze moesten er monotone dwangarbeid verrichten, voornamelijk hout raspen.
spinhuis
rasphuis voor vrouwen, waar wol spinnen hun voornaamste taak was
verlichtingsdenken
vanaf 1650 tot 1800, een beweging van filosofen, politieke denkers en natuurwetenschappers die het dogmatische geloof in het absolute gezag van kerk en bijbel niet meer accepteerden
maatschappij tot nut van 't algemeen
opgericht door vader en zoon nieuwenhuijzen in 1784, ze zette zich sterk in op volksverlichting en volksontwikkeling. motto was: beschaving door ontwikkeling van kennis en deugden. ze verrichtte pionierswerk door het stichten van scholen en bibliotheken en richtte de spaarbank op
instituut voor doven in groningen
opgericht in 1790, het eerste instituut in nederland waar niet alleen dove kinderen een opleiding kregen, maar ook kinderen met een verstandelijke beperking
werkverschaffingsproject johannes van den bosch
arme gezinnen en werklozen uit de steden wilde hij naar drenthe sturen om het land te ontginnen en er vervolgens akkerbouw en veeteelt te bedrijven
maatschappij van weldadigheid van johannes van den bosch
opgericht in 1818, een soort projectontwikkelingsmaatschappij. in de dorpen willemsoord, frederiksoord en wilhelminaoord werden wegen aangelegd en huizen en voorzieningen gebouwd
armenpatronaat
kwam vanaf 1820 in nederland, nieuw aan deze methode van armenzorg was dat ze niet uitsluitend door geestelijken, maar vooral door leken werden uitgeoefend. de methoden kenmerkten zich door kleinschaligheid, individualisering door persoonlijke aandacht en vertrouwen winnen, onderzoek door middel van huisbezoek, persoonlijk toezicht en begeleiding en methodisch werken
paupers
armen die soms al generaties lang werkloos waren en van de bedeling moest leven
sociaal-liberale
ontplooiden nieuwe initiatieven en stuwden bestaande activiteiten in een nieuwe richting
woningswerk
sociaal-liberalen richtten woningbouwverenigingen op die arbeidswoningen bouwen
ons huis
eerste volkshuis in nederland, opgericht in 1892 in amsterdam, geinspireerd op toynbee hall in het londense east end
settlementswork
academici en studenten vestigden zich in de armsten wijken, door tussen het volk te wonen, trachten ze de kloof tussen arm en rijk te overbruggen
sociale samenhang
kent tussen mensen doorgaans een ruimtelijk component, denk aan bijvoorbeeld een buurt, club, bejaardentehuis, stad of land
verschillende niveaus sociale samenhang
samenhang binnen een groep mensen
samenhang tussen groepen
samenhang binnen een grote sociale eenheid
superdiversiteit
het feit dat vooral de grote steden toegegroeid zijn naar een demografische situatie waarin geen etnische groep meer in de meerderheid is en waar talloze kleinere en grotere culturele gemeenschappen ontstaan
groeiende diversiteit
de diversiteit neemt niet alleen toe door de toename van het aantal etniciteiten, maar ook doordat binnen culturele groepen zelf aanzienlijke verschillen bestaan
sociaal kapitaal
het onderlinge vertrouwen tussen mensen en tussen groepen in een samenleving
bonding (binding)
bonding duidt op het vermogen van mensen om bindingen aan te gaan die bijdragen aan een goede groepsinterne samenhang
bridging (overbrugging)
duidt op het vermogen van mensen om onderlinge verschullen te overbruggen
linking (verbinding)
de sociaal werker heeft een rol om te zorgen dat mensen verbindingen realiseren die hen verder op weg kunnen helpen
wijkgericht werken
een aanpak die gericht is op een wijk of buurt. deze aanpak komt voort uit de overtuiging dat sociale problemen zoals armoede, gebrek aan sociale samenhang, verloedering en dergelijke zich concentreren op bepaalde plekken en in bepaalde buurten
systeemtheoretische aanpak
sociaal werkers in wijkteams proberen integrale hulp te verlenen en zich te richten op een samenhangende benadering
t-shaped sociaal werkers
specialisten met generalistische competenties die interdisciplinair kunnen werken in diverse teams en werkomstandigheden
maatschappelijk werker
ondersteunt mensen die problemen hebben met hun sociaal functioneren
sociaal makelaar
iemand die contant schakelt en verbindt tussen partijen en die helpt om plekken en initiatieven te faciliteren en te ontwikkelen ten behoeve van de leefbaarheid van wijk en buurt
wijkmanager
accent ligt op ketenregie: zorgt dat partijen optimaal samenwerken aan gezamenlijke opgaven
multiproblems
bijvoorbeeld verslaving, geen vast adres, eenzaamheid en psychische problemen.
service integration
verschillende vormen van hulpverlening moeten op elkaar afgestemd worden en moeten zich richten op een specifieke combinatie van problemen van de betreffende burgers
de buurthuiswerker
de organisatoren van activiteten, de kenners van de buurt en zorgen vaak voor het beheer van het centrum
sociale competenties
hoe je met andere mensen kunt omgaan en hoe je andere mensen met jou laat omgaan
culturele comptenties
het vermogen om je te uiten op verbale en non-verbale wijze en het vermogen om andere mensen te begrijpen
interculturele competenties
het vermogen om met diversiteit om te gaan
socialisatie
de overdracht binnen het gezin, school, media, buurt, publieke ruimte en vrijetijdsvoorzieningen
leeftijdsfasen 0-23 jaar
0-3 jaar baby/peuter
4-6 jaar kleuter
6-12 jaar basisschoolkind
13-18 jaar puber/adolescent
18-23 jaar jongvolwassene
pedagogische stoornissen
ernstige problemen die zijn veroorzaakt door de opvoeding, bijvoorbeeld misbruik, verwaarlozing en een eenzijdige opvoeding
sociale stoornissen
kunnen voortkomen uit een zeker gebrek aan sociale vaardigheden, deels uit meer groepsgebonden kenmerken
strong ties
als je opgevoed wordt in een wereld waar heel sterke en beperkende banden zijn, bijvoorbeeld in een streng gelovig milieu, kan dat leiden tot onvermogen om je in andere milieus te bewegen
weak ties
door om te gaan met veel mensen uit verschillende achtergronden, vergroot je je sociale en culturele competenties en dus je kans om je in de moderne maatschappij te handhaven en vooruit te komen
peergroup
een groep van gelijken of een vriendengroep die intensief met elkaar omgaat. in zo een groep heersen bepaalde normen en waarden
jeugdcultuur
kenmerkt zich door een gemeenschappelijke levensstijl die zich uit in bepaalde opvattingen
individualisme en identiteit
staat de laatste vijftig jaar centraal in de ontwikkelingspsychologie. de jeugdfase dient om jezelf los te maken, zelfstandig te worden en een eigen identiteit te verwerven
jeugdbeleid
hierin formuleren en regelen we hoe ondersteuning het beste geboden kan worden. is vooral gericht op het leren samenleven, sociaal functioneren en toegang krijgen tot onderwijs, arbeidsmarkt, jeugdzorg etc. veelvoorkomende doelen zijn bescherming, ontplooiing of ontwikkeling, gedrag, participatie en activering
operatie jong
acht ministers besloten samen te gaan werken om tot een integraal en goed afgestemd jeugdbeleid te komen
voor- en vroegschoolse educatie
heeft als doel om onderwijsachterstanden bij kinderen zo veel mogelijk te voorkomen of te verminderen via een doorgaande educatiebe lijn. gaat om combinaties tussen peuterspeelzalen en voorschoolse educatieactiviteiten