Basisboek 22
Actief luisteren
Je zoekt met volle aandacht naar de behoefte en emotie achter de boodschap van de ander. De belangrijkste reden is dat de spreker zich serieus genomen voelt.
Manieren om actief te luisteren
Oogcontact maken, rustig en ontspannen zitten, knikken, instemmende geluiden maken, interesse tonen
Valkuilen niet actief luisteren
Waarschuwen, dreigen, adviseren, suggesties doen, oordelen, bekritiseren, beschuldigen, prijzen, ermee eens zijn
LSD
Drie belangrijke vaardigheden die je gebruikt bij actief luisteren: luisteren, samenvatten, doorvragen.
Selectief luisteren
je filtert en haalt de kern uit het gesprek.
Samenvatten
je herhaalt het verhaal van iemand kort en helder in je eigen woorden en controleert of dit klopt
Functies samenvatten
Checkt of de ander je begrijpt, helpt de rode draad vast te houden, stelt de ander gerust, bouwt een brug naar volgend onderwerp.
Doorvragen
Zorgt dat de communicatie niet van één kant komt.
Parafraseren
Herformuleren. Je herhaalt een kort dtukje van iemands verhaal in eigen woorden.
Verschil samenvatten en parafraseren
Parafrase is een klein deel van het verhaal herformuleren, samenvatten is een groter deel van het verhaal waarbij je de hoofdpunten herhaalt.
Open vraag
Vraag waarop meerdere antwoorden mogelijk zijn. Is neutraal, kort en helder. Zinvol als je van de ander wil horen hoe hij zich voelt of over iets denkt
Gesloten vraag
Maar één antwoord mogelijk. Zinvol als je snel een duidelijk antwoord wil
Keuzevraag
Laat de ander uit twee of meer opties kiezen. Stel je als je duidelijkheid wilt en de mogelijkheden beoerkt zijn of in het belang van de persoon beperkt moeten worden
Reflecterende vraag
Laat de ander over zijn eigen situatie, gevoel of rol nadenken. Altijd een open vraag. Zinvol als de ander gemotiveerd is ideeën en gevoelens helder te krijgen
Controlerende vraag
De verteller wordt attent gemaakt op een tegenstrijdigheid in zijn verhaal of houding.
Dubbele vraag
Combinatie van twee of meer vragen. Stelt iemand als hij haast heeft of een beslissing wil forceren.
Suggestieve vraag
Sturen naar een door de vragensteller gewenst antwoord. Dit biedt de ander geen ruimte.
Waarom-vraag
Vraagt naar een reden. Vaak lastig te beantwoorden en kan als een afwijzing of gebrek aan acceptatie worden ervaren.
Onderzoek Larry Barker en Kittie Watson
Uit onderzoek van Larry en Kittie bleek dat mensen erg verschillen in luisterstijlen. Ze benoemden er 4.
Mensgerichte luisteraars
Vooral geïnteresseerd in de gevoelens van de ander, focust op de menselijke kant van het verhaal en bent gevoelig voor de stemmingen van anderen. Risico is te sterk betrokken raken en moeite met uiten van kritiek.
Handelingsgerichte luisteraars
Je stelt je doel- en taakgericht op, luistert het liefst naar een samenvatting, geeft het gesprek een duidelijke structuur en komt snel tot de kern. Nadeel is je ongeduld.
Inhoudsgerichte luisteraars
Luistert graag naar details, gaat dieper op zaken in, wilt graag alles op een rij hebben staan. Risico is overvraging en langdurigheid.
Tijdgerichte luisteraars
Wilt geen tijd verliezen, zorgt ervoor dat er geen tijd verloren gaat, geeft van te voren aan hoelang een gesprek gaat duren. Nadeel is dat andere persoon zich niet op zijn gemak voelt.
WIER-luistermodel
Werkwijze van Barker en Watson, waarmee je inzicht krijgt in je luistergedrag.
Letters WIER-luistermodel
Waarnemen: als je je zintuigen bewust inzet, kan je beter luisteren.
Interpreteren: belangrijk verheldende vragen te stellen.
Evalueren: trek pas conclusies als je het hele verhaal hebt gehoord.
Reageren: luisteraar moet reageren.