Aardrijkskunde begrippen module 3 hoofdstuk 1
afbraak van de kust
aantasting van een deel van de kust, al dan niet beïnvloed door menselijk ingrijpen
bodemdaling
verlaging van de hoogte van het maaiveld, een rivierbodem of de zeebodem
bolwerkvorming
proces waarin de kust dicht aan zee wordt bebouwd en haar flexibiliteit verliest
Deltafonds
geldreservering in de rijksbegroting met behulp waarvan ook in de toekomst de waterveiligheid en de zoetwatervoorziening van Nederland worden zekergesteld. Het fonds is ingesteld in 2013
Deltaprogramma
een plan opgesteld door de Tweede Deltacommissie om Nederland te beschermen tegen overstromingen of een tekort aan zoet water
Deltawet
wet uit 1958 die was gericht op de uitvoering van de Deltawerken, zoals afsluiting van de zeearmen tussen de Westerschelde en de Nieuwe Waterweg en de versterking van de hoogwaterkering ter beveiliging van Nederland tegen stormvloeden
Deltawet waterveiligheid en zoetwatervoorziening (2011)
Nederlandse wet die de bescherming tegen overstromingen en de zorg voor zoetwatervoorziening in relatie tot de verwachte klimaatverandering moet waarborgen
doodtij
getijdensituatie op zee waarbij het verschil tussen hoog- en laagwater minimaal is
duin
door de wind gevormde zandheuvel aan de landzijde van het droge strand
dynamische handhaving
vorm van kustbescherming waarbij de kustlijn binnen een bepaalde bandbreedte mag bewegen (basiskustlijn), zodat water en wind vrij spel hebben
eb
daling van de waterstand op zee, in een estuarium of in een groot meer ten gevolge van de getijdenbeweging. Heet ook afgaand tij
estuarium
trechtervormige riviermonding waar zoet rivierwater en zout zeewater zich vermengen
getijdenstroming
waterbeweging die het gevolg is van de afwisseling van eb en vloed
harde kust
door de mens aangelegde en onderhouden zeewering, die ten minste gedeeltelijk bestaat uit bouwmateriaal, zoals hout, basalt en asfalt
integraal waterbeleid
samenhangend beleid wat betreft invalshoeken en schaalniveaus op het gebied van waterveiligheid en watervoorziening
klimaatverandering
verandering van de gemiddelde weersgesteldheid over een zeer lange periode als gevolg van natuurlijke of menselijke oorzaken
kustproces
voortdurende verandering van de kustlijn onder invloed van natuurlijke en menselijke factoren
Nationaal Waterplan
uitwerking van het Deltaprogramma, gericht op duurzame veiligheid en zoetwatervoorziening
neerslagregiem
verdeling van de hoeveelheid neerslag over een bepaalde periode
opbouw van de kust
aangroei van een deel van de kust, al dan niet geholpen door menselijk ingrijpen. Heet ook kustopbouw
overstromingsrisicobewustzijn
de mate waarin de inwoners van een gebied zich bewust zijn van de natuurlijke gevaren die hen omringen en welk risico ze daarbij lopen, in dit geval overstromingsgevaar
primaire waterkering
een duin, dijk, dam of ander object dat de inwoners van een gebied (een dijkring) beschermt tegen buitenwater
Rijkswaterstaat
de overheidsdienst die het beleid (van het ministerie van Infrastructuur en Milieu) uitvoert op het gebied van veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid in Nederland
slufter
zoute of brakke duinvallei die in open verbinding staat met de zee, zodat zout water onder invloed van het getij kan binnenstromen
springtij
getijdensituatie van extra hoog water op zee als gevolg van het samenvallen van de aantrekkingskracht van de zon en de maan
Tweede Deltacommissie
Staatscommissie (2008) die de overheid moest adviseren over de gevolgen voor de Nederlandse kust van de te verwachten zeespiegelstijging, de afvoer van de grote Nederlandse rivieren en de andere klimatologische en maatschappelijke ontwikkelingen in de komende eeuw, en welke duurzame oplossingen er mogelijk zijn
vloed
stijging van de waterstand op zee, in een estuarium of in een groot meer ten gevolge van de getijdenbeweging. Heet ook opkomend tij
wad
gebied dat onder invloed staat van een groot getijverschil en waarvan bij eb grote oppervlakten droogvallen en dat bij vloed onder water loopt
waterschap
regionale overheidsinstantie die zorgt voor het waterbeheer in een bepaald gebied. Heet ook hoogheemraadschap
wind
luchstroming die wordt veroorzaakt door drukteverschillen in de atmosfeer. Is een belangrijke factor bij de opbouw en de afbraak van de kust
zachte kust
kuststrook die (grotendeels) door de natuur is gevormd, zoals duinen
Zandmotor
een experimentele manier van kustbescherming en kustonderhoud in de vorm van een aangelegde zandvlakte voor de kust, waarbij de natuur helpt bij de bescherming tegen de zee
zandsuppletie
kunstmatig aanbrengen van zand op strand of onderwateroever om de gevolgen van kusterosie (uitschuring of afslag) te herstellen
zeedijk
door de mens aangelegde wal om het land te beschermen tegen de zee
zeespiegelstijging
een langdurige verhoging van het zeeniveau met als voornaamste oorzaak de opwarming van het klimaat
zeestroming
zoutwaterstroming in de zee ten gevolge van getijdenweking, opstuwing door de wind, dichtheidsverschillen of golfwerkig