maatschappijleer
actieve overheid
Een actieve overheid heeft meer invloed op het dagelijks leven van mensen. Door middel van wetten en regels proberen ze de sociale ongelijkheid te verminderen.
algemeen belang
Iets waar (een groot deel) van de samenleving voordeel uit haalt.
bestuurslaag
Een onderdeel van een land waarin beslissingen worden genomen voor een bepaald gebied. In Nederland kennen we bijvoorbeeld drie bestuurslagen: landelijk, provinciaal en gemeentelijk bestuur.
Coalitie
De politieke partijen die samen het bestuur vormen. Bijvoorbeeld de regeringspartijen in de Tweede Kamer.
conservatief
Conservatief betekent behouden. Niet zo snel willen veranderen. Conservatieve politieke partijen willen vasthouden aan tradities.
democratie
De macht ligt bij de burgers van een samenleving. Bijvoorbeeld: In Nederland kiezen burgers over hun bestuur.
eerste kamer
Een groep van 75 volksvertegenwoordigers die de besluitvorming controleren nadat de Tweede Kamer er in meerderheid voor heeft gestemd.
fractie
Volksvertegenwoordigers namens één partij vormen een fractie. Bijvoorbeeld: De 14 kamerleden van de SP in de Tweede Kamer zijn één fractie.
grondrechten
De rechten van burgers die staan vastgelegd in de grondwet. Bijvoorbeeld: vrijheid van meningsuiting, persvrijheid, vrijheid van vergadering, vrijheid van het oprichten van verenigingen en politieke partijen, vrijheid van onderwijs, vrijheid van godsdienst, vrijheid van betoging en recht op privacy.
grondwet
De belangrijkste wet van een rechtsstaat. Hierin staat dat de macht van de overheid is beperkt en hierin staan de grondrechten van burgers vastgelegd.
kabinet
Het kabinet (bestaande uit de ministers en staatssecretarissen) houdt zich bezig met het dagelijks bestuur van Nederland.
links (politiek)
Linkse standpunten in de politiek zijn standpunten die zorgen voor gelijkheid van mensen. De overheid moet ervoor zorgen dat mensen gelijke kansen krijgen, ook als dit nadelig is voor sommige mensen.
lobbyen
LobbyenSommige organisaties of mensen proberen belangrijke politieke beslissingen te beïnvloeden.
macht
het kunnen sturen van andermans gedrag.
minister
De baas van een ministerie (een afdeling van de overheid). Bijvoorbeeld: Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.
minister-president
De hoogste bestuurder van Nederland. Hij is de voorzitter van het kabinet.
ministerie
Een afdeling binnen de overheid. Bijvoorbeeld: Ministerie van Financiën, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport of het Ministerie van Defensie.
oppositie
Politieke partijen die niet deelnemen aan het bestuur, maar wel vertegenwoordigd zijn in de wetgevende macht.
parlement
De Eerste en Tweede Kamer samen noemen we het parlement. Zij maken en stemmen over wetten.
Parlementaire democratie
Een land waarin wetten worden gemaakt door het parlement. De leden van het parlement worden gekozen door de burgers.
Passieve overheid
Een passieve overheid heeft minder invloed op het dagelijks leven van mensen, zorgen voor orde en veiligheid is hun belangrijkste taak.
Plicht
Wetten en regels waar je je aan moet houden.
politiek
Alles wat met het besturen van het land, de provincie of gemeente te maken heeft.
Politieke besluitvorming
De manier waarop regelgeving en wetten tot stand komen.
Politieke partij
een groep mensen met dezelfde ideeën over allerlei onderwerpen, zoals economie, defensie en onderwijs etc.
Pressiegroep
Een groep die opkomt voor één belang. Bijvoorbeeld: WarChild en GreenPeace.
Progressief
willen vernieuwen en veranderen. In de politiek proberen progressieve partijen te zorgen dat mensen veel persoonlijke vrijheid hebben.
Rechten
Wetten en regels waar je gebruik van mag maken. Bijvoorbeeld: Recht op vrijheid van godsdienst.
Rechts (politiek)
standpunten die staan voor de vrijheid van mensen. Mensen moeten zoveel mogelijk kunnen doen wat ze zelf willen, zonder dat de overheid zich ermee bemoeit. Ook als dit nadelig is voor sommige mensen.
Rechtsstaat
Een rechtsstaat is een land waarin de rechten van de burgers door de grondwet worden beschermd.
Regering
Het bestuur van Nederland regeert Nederland. De koning, minister-president en de ministers maken deel van uit van de regering.
Staatssecretaris
Een onderminister die verantwoordelijk is voor een deel van een ministerie Bijvoorbeeld: Staatssecretaris van Financiën.
Tweede Kamer
Een groep van 150 volksvertegenwoordigers die wetten maakt en erover stemt.
verkiezingsprogramma
Alle ideeën en standpunten die een politieke partij heeft samengevat in een programma. Vaak worden deze vlak voor nieuwe verkiezingen vernieuwd.
Volksvertegenwoordiger
Personen, gekozen door een deel van de bevolking, die wetten maken en over wetten stemmen.