biologie: planten
in de natuurkunde is adhesie de onderlinge aantrekkingskracht tussen ongelijke moleculen zonder dat er sprake is van een chemische binding
adhesie
zijn een groep plantenhormonen met vergeijlbare structuur en effecten, die in planten een groot aantal belangrijke functies vervullen, zoals de groei van bovengrondse delen
auxine
transportkanalen in de bast, vooral bedoeld om suikers te vervoeren die gevormd zijn in het blad
bastvaten
callus bestaat uit ongedifferentieerde, totipotente cellen
callus
is een weefsellaag in planten, vooral bekend van bomen en struiken, die altijd ten minste ŽŽn cambium hebben. Het is een delingsweefsel, een van de weinige plaatsen in een plant waar nieuwe cellen gemaakt worden.
cambium
opstijging van een vloeistof (meestal water) in nauwe kanelen door onderlinge aantrekking van moleculen. In de bodem heeft dit stijging van het grondwater tot gevolg. In planten gaat het water in de houtvaten door capillaire werking omhoog.
capillaire werking
proces, waarbij cellen steeds meer gaan verschillen in vorm en functie. Celdifferentiatie treedt op bij de ontwikkeling van een meercellig individu.
celdifferentiatie
polymerisatieproduct van glucose. Cellulose is een bestanddeel van de celwanden.
cellulose
proces waarbij, bij de ontwikkeling van een meercellig individu, elke cel zijn specifieke bouw en functie krijgt.
celspecialiasatie
groei van de cel door opname van water in de vacuole. Celstrekking draagt bij planten bij aan groei en stevigheid van plantenweefsels.
celstrekking
is de onderlinge aantrekkingskracht tussen gelijke moleculen zonder dat er sprake is van een chemische binding.
cohesie
bloem met kelkbladeren, kroonbladeren, meeldraden en stampers.
complete bloem
waslaagje
cuticula
binnenste cellenlaag van de schors (schorsgrenslaag), vooral bij wortels. De endodermis is betrokken bij de selectieve opname van stoffen door de wortel.
endodermis
hierbij wordt een deel van een plant (de ent) vastgemaakt op een deel van een andere plant (de onderstam).
enten
opperhuid, buitenste cellaag (cellagen) van wortel, stengel en blad
epidermis
is een hormoon in planten, waar het verschillende effecten heeft. Een ervan is dat ethyleen wordt geproduceerd door sommige rijpende vruchten.
ethyleen
de bastvaten
floëem (phloem)
is het verschijnsel dat organismen - meer in het bijzonder planten - in hun fysiologie reageren op de jaarlijkse verschillen in daglengte
fotoperiodiciteit
is een biologisch verschijnsel, waarbij een organisme op de uitwendige lichtprikkel reageert
fototropie
is het verschijnsel dat de groei van planten beïnvloed wordt door de zwaartekracht.
geotropie
transportkanaal voor water en zouten, soms ook voor organische stoffen. Bij het ontstaan van houtvaten worden de wanden tussen in elkaars verlengde liggende cellen opgeruimd, waarna de cellen sterven.
houtvaten
openingen in de opperhuid van planten, bestaande uit twee sluitcellen rond een regelbare spleet. De huidmondjes dienen voor de gaswisseling.
huidmondjes
bloem mist iets uit dit rijtje: kelkbladeren, kroonbladeren, meeldraden en stampers.
incomplete bloem
krans van buitenste bloembekleedselen, meestal groen gekleurd en kleiner dan de kroon.
kelk
groep van individuen die door ongeslachtelijke voortplanting uit 1 organisme is ontstaan.
kloon
krans van binnenste bloemblaadjes. Kroonbladeren zijn meestal niet groen en groter dan kelkbladeren.
kroon
bestuiving waarbij het stuifmeel van een bloem van een andere plant van dezelfde soort komt
kruisbestuiving
(houtstof) is een stof, die voorkomt in de celwand van verschillende cellen.
lignine
het meristeem of plantaardige delingsweefsel bevindt zich op speciale plaatsen in de plant
meristemen
kerndeling waardoor twee kernen ontstaan die hetzelfde genotype hebben als de oorspronkelijke kern
mitose
vegetatieve voortplanting is een voortplantingsstrategie waarbij het nieuwe individu ontstaat uit een deel van het ouder individu. Er vindt geen meiose en geen kernsmelting plaats.
ongeslachtelijke voortplanting
weefseltype (vulweefsel) bestaande uit cellen met een dunne, niet verhoute wand, die het vermogen tot celdeling behouden hebben. Bij beschadiging in een plant gaan de parenchymcellen zich delen en een wondweefsel (callus) vormen dat de wond afsluit.
parenchym
stuifmeel
pollen
chromosomen komen in de kern meer dan paar voor, zoals 3n of 4n
polyploïde
vrijwel alle plantcellen hebben een primaire celwand. Na de mitose wordt allereerst de celplaat gevormd. Daarna wordt er vanuit de nieuwe cellen direct een verdikkingslaag aangebracht: de primaire celwand. Hij bestaat vooral uit cellulose.
primaire celwand
een disacharide waarvan elk molecuul bestaat uit een glucose-eenheid en een fructose-eenheid
sacharose
als de strekkingsgroei van de cel afgelopen is, kan een tweede verdikkingslaag worden afgezet. De secundaire wand groeit alleen in de dikte, niet in de oppervlakte. Hij kan opgebouwd zijn uit meerdere lagen. Hij bevat gewoonlijk veel lignine.
secundaire celwand
opvallend gevormde epidermiscel om een regelbare opening in de epidermis. De opening en sluitcellen vormen samen het huodmondje.
sluitcel
(embryonale) cel, waaruit zich weefsels ontwikkelen
stamcel
vrouwelijke geslachtsorgaan van de zaadplant. Een stamper bestaat uit stempel(s), stijl(en) en vruchtbeginsel
stamper
een buisvormige uitgroeiing van de stuifmeelkorrel waardoor de vegetatieve kern en de generatieve kernen uit de stuifmeelkorrel de eicel in het zaadbeginsel kunnen bereiken.
stuifmeelbuis
verzameling houtvaten en bastvaten en ander weefsel in kruidachtige stengels en bladeren
vaatbundel
hout uit jaarring met wijde houtvaten en dunne wanden
voorjaarshout
gedeelte van de stamper dat een of meer zaadbeginsel bevat
vruchtbeginsel
is een maat voor de energietoestand van water in vergelijking met zuiver water en bepaalt de richting en beweging van het water
waterpotentiaal
een stukje weefsel wordt uit een plant gesneden en onder steriele omstandigheden opgekweekt tot nieuwe planten
weefselkweek
druk in de houtvaten als gevolg van osmose door actief zouttransport door de endodermiscellen vanuit de wortelschors naar de houtvaten
worteldruk
uitstulping van een epidermiscel van een wortel
wortelharen
de houtvaten
xyleem
onderdeel van een vruchtbeginsel dat een eicel bevat en dat na bevruchting uitgroeit tot een zaad
zaadbeginsel
openingen in de dwarswanden van bastvaten
zeefplaat
bestuiving waarbij pollen op stempels van bloemen van dezelfde plant terechtkomt
zelfbestuiving
hout uit jaarring met dikke wanden en nauwe vaten
zomerhout
de bastvaten: transportkanalen in de bast
zeefvat