maatschappijleer
rechtsnormen
wettelijk vastgelegde gedragsregels
publiekrecht
regelt de relatie tussen burgers en de overheid
strafrecht
bepaalt welk gedrag strafbaar is
privaatrecht of burgerlijkrecht
regelt hoe burgers onderling met elkaar omgaan
rechtvaardigheid
het gevoel over goed en kwaad
rechtsstaat
een rechtsysteem waarin burgers door grondrechten worden beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur
rechtshandhaving
de staat moet de wetten handhaven
geweldsmonopolie
geweld gebruik tijdens handhaven
rechtsbescherming
wetten die burgers beschermen tegen machtsmisbruik van de overheid
autoritaire staat of dictatuur
één machthebber of een kleine groep bepaalt hierin de regels
aan welke 3 voorwaarden moet een rechtsstaat voldoen?
1 de grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet
2 er is een verdeling van macht
3 er geldt het legaliteitsbeginsel
grondwet
wat de grondrechten zijn en hoe de staat is ingericht
grondrechten en mensenrechten
basisrechten om een menswaardig leven te leiden
wat zijn de twee soorten grondrechten?
1 klassieke grondrechten
2 sociale grondrechten
klassieke grondrechten
vrijheid, gelijke behandeling etc deze rechten moet de overheid garanderen
sociale grondrechten
werk, gezondheidszorg en woonruimte, de overheid kan dit niet garanderen maar moet wel haar best doen
Wat is de trias politica?
1 de wetgevende macht
2 de uitvoerende macht
3 de rechterlijke macht
wetgevende macht
maakt de wetten waaraan burgers en overheid zich moeten houden
uitvoerende macht
zorgt voor de uitvoering van goedgekeurde wetten
rechterlijke macht
doet uitspraak in conflicten en beoordeelt of iemand de wet heeft overtreden
checks and balances
het controleren van de staats machten
wraking
de zaak aan een andere rechter geven omdat de huidige rechter partijdig of oneerlijk is
legaliteitsbeginsel
de vrijheid van burgers mag alleen beperkt worden als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd
rechtszekerheid
zeker kunnen zijn omdat alles wettelijke basis heeft
Waarin staan de meeste overtredingen en misdrijven?
wetboek van strafrecht
misdrijven
ernstige strafbare feiten
overtredingen
minder ernstige strafbare feiten
criminaliteit
alle misdrijven die in de wet staan
Hoe verloopt het strafproces?
1 opsporing en aanhouding door de politie en officier van justitie
2 transactie of strafbeschikking, seponeren of vervolging door de officier van justitie
3 rechtszaak door de rechter
fouilleren
controleren op wat iemand bij of aan zich heeft
dwangmiddelen
opsporingsbevoegdheden
verdachte
een redelijk vermoeden van schuld
Wat gebeurd er bij iemand staande houden?
de persoon moet ID bewijs laten zien
wat gebeurd er bij een aanhouding?
de verdachte moet mee naar het politie bureau
seponeren
een zaak afzien van verdere rechtsvervolging
transactie
keuze tussen geldbedrag of taakstraf
strafbeschikking
OM kiest zelf voor een straf
vervolgen
dossier word doorgegeven aan de rechter en de rechtszaak begint
onschuldvermoeden
je bent ontschuldig totdat de rechter het tegendeel vastlegt
wat is een meervoudige strafkamer
een zitting met 3 rechters
advocaat
iemand die controleert of de politie en het OM zich aan de regels houden tijdens de zaak
gerechtshof
als de veroordeelde of officier van justitie het niet eens zijn met het vonnis kan de zaak in hoger beroep gaan
wat kun je doen na het gerechtshof? (hoger beroep)
in cassitie gaan bij de hoge raad dat is de hoogste rechter van ons land
Hoe verloopt een zitting?
1 de opening
2 aanklacht
3 onderzoek
4 requisitoir
5 pleidooi
6 laatste woord
7 vonnis
waarom word er gestrafd?
1 wraak
2 afschrikking
3 voorkomen van eigenrichting
4 resocialisatie
5 beveiliging
adolescentenstrafrecht
de rechter kan kiezen tussen jeugd en volwassen strafrecht
mediation
onpartijdige tussenpersoon
geschil
conflict
eiser
de persoon die de zaak voorlegt
gedaagde
persoon die voor de rechter wordt gedaagt
kort geding
een versnelde en vereenvoudigde procedure voor een zaak waar snel uitspraak over gedaan moet worden