rechtsstaat 1-3
socialisatie
het proces waarbij iemand bewust em onbewust de waarden, normen en cultuurkenmerkem van zijn groep krijgt aangeleerd
ongeschreven regels
de meeste omgangregels die nergens staan opgeschreven
geschreven regels
regels die nodig zijn om serieuze conflicten tussen mensen te voorkomen en de orde in een samenleving te handhaven. deze staan in verschillende wetboekem, worden gemaakt door het parlement+kabinet en gelden voor het hele land. Als je je hier niet aan houdt=straf
zelfcontrole
het in bedwang houden van de innerlijke aandrang, driften, impulsen en emoties
sociale controle
de omgeving zorgt ervoor dat iemand zich gedraagt zoals het hoort
rechten
regels waar de overheid zich aan moet houden en die mensen moeten beschermen tegen willekeurig optreden van de overheid
gelijkheidsrecht
verbiedt de overheid om in alle gevallen mensen anders te behandelen vanwege herkomst, geloof of seksuele voorkeur
politieke rechten
maken het voor burgers mogelijk om aan de democratie mee te doen door te stemmen (actief kiesrecht) of door je verkiesbaar te stellen (passief kiesrecht)
vrijheidsrechten
bieden burgers bepaalde vrijheiden zoals de vrijheid van godsdienst en meningsuiting
sociale grondrechten
de overheid heeft hierbij een inspanningsverplichting op het gebied van onderwijs, huisvesting, volksgezondheid en bestaanszekerheid
macht
het vermogen om gedrag van anderen te veranderen. Om macht te gebruiken heb je machtsmiddelen nodig zoals aantal, charisma, geld, functie en deskundigheid
gezag
zeggenschap over anderen die geaccepteerd wordt
rechtstaat
een overheid dat macht en gezag uitoefend over een bepaald volk op een bepaald grondgebied wat gebinden is aan het recht. de macht ligt nooit bij een persoon
rechtsregels
worden voor de hele samenleving gemaakt. Verschillende instanties zoals de politie, belastingsdienst, immigratie- en naturalisatiedienst. De rechter beslist aan de hand van deze regels of iemand ergens recht op heeft of de wer heeft overtreden