Spierskeletsysteem2 -KTY2
1. Artrose 2. Primaire artrose 3. Secundaire artrose
1. Degeneratieve gewrichtsaandoening waarbij het kraakbeen in de gewrichten slijt, wat kan leiden tot symptomen zoals pijn, stijfheid en verminderde flexibiliteit in de gewrichten. Artrose komt vaak voor bij oudere mensen, maar kan ook optreden als gevolg van overmatig gebruik van gewrichten, letsel of genetische factoren. (=osteoarthritis)
2. (idiopatisch=) zonder duidelijke oorzaak ontstaan van artrose (veroudering en genetisch)
3. door toedoen van trauma of ziekte, bijv. reuma
Reumatische artritis (RA)
een auto-immuunziekte die ontstekingen in de gewrichten veroorzaakt. Leidt tot beschadiging van het synovium. Het is een vorm van chronische gewrichtsontsteking die meestal symmetrisch optreedt. Deze aandoening kan leiden tot pijn, zwelling, stijfheid en verminderde mobiliteit in de aangetaste gewrichten.
artritis psoriatica
een vorm van ontstekingsartritis die vaak voorkomt bij mensen met psoriasis, een chronische huidaandoening die wordt gekenmerkt door rode, schilferige plekken op de huid. Artritis psoriatica kan verschillende gewrichten aantasten: de vingers, tenen, polsen, enkels en knieën.
Enkele kenmerkende symptomen van artritis psoriatica zijn gewrichtspijn, zwelling, stijfheid en verminderde beweeglijkheid.
systemische lupus erythematodes (SLE) = lupus
een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem delen van het lichaam aanvalt. Zoals de huid, gewrichten, nieren, hart, longen, bloedcellen, en andere delen van het lichaam. Lupus kan een breed scala aan symptomen veroorzaken, en de ernst van de aandoening kan variëren van mild tot levensbedreigend.
Enkele veelvoorkomende symptomen van lupus zijn gewrichtspijn en -zwelling, huiduitslag (vaak in het gezicht in de vorm van een vlinderuitslag), vermoeidheid, koorts, gevoeligheid voor zonlicht, en problemen met organen zoals de nieren en het hart.
reactieve artritis
Een vorm van artritis die ontstaat als reactie op een infectie elkders in het lichaam, meestal in het spijsverteringsstelsel of de urinewegen.
Lyme-ziekte
Een door teken overgedragen infectie (bacterie Borrelia burgdorferi). Symptomen als gewrichtspijn, huiduitslag en neurologische problemen.
Spetische artritis
Een ernstige infectie van een gewricht die kan leiden tot ernstige gewrichtsschade als het niet tijdig wordt behandeld.
Kristalartropathie
Een groep aandoeningen waarbij kristallen zich ophopen in de gewrichten, wat leidt tot ontsteking en pijn.
Bijv. Jicht (urinezuurkristallen) en pseudogicht (calciumfosfaatkristallen).
polymyalgia reumatica
een aandoening die spierpijn en stijfheid veroorzaakt (meestal in nek, schouder en heupen). Kan gepaard gaan met ontsteking, vaak op oudere volwassenen.
Osteoporose
Een aandoening waarbij de botdichtheid afneemt, waardoor botten fragiel en vatbaar voor breuken worden.
Osteonecrose
(=avasculaire necrose, =aseptische necrose)
Vervormen van het gewrichtsoppervlak van het betreffende bot door afsterven van een deel van het bot ten gevolge van een tekort aan bloedtoevoer.
Spondylartropathie
Een groep aandoeningen die ontsteking en schade aan de wervelkolom en de gewrichten veroorzaakt, bijv. ankyloserende spondylitis
Perthes
(=juveniele heupdysplasie) een aandoening waarbij de bloedtoevoer naar de heupkop verminderd is, wat kan leiden tot heupgewrichtsproblemen bij kinderen.
1. Heupluxatie 2. Torticollis 3. Klompvoet
1. uit de kom raken van de heupgewrichten, waarbij de heupkop niet langer in de heupkom past. Aangeboren of verworven door letsel. Congenitaal: Bij baby's heupluxatie bij geboorte of kort na de geboorte.
2. aandoening waarbij de nekspieren verkrampt zijn, resulteert in onnatuurlijke positie hoofd. Aangeboren of later ontstaan door bijv. spierspasmen.
3. een aangeboren afwijking met de voet(en) in een afwijkende positie. Vaak naar binnen gedraaid of naar beneden gebogen.
Arthroscopie
een medische procedure waarbij een (arthorscoop) dunne buis met een camera in het gewricht wordt gebracht.
Conservatieve behandeling
niet-chirurgische benadering. Fysiotherapie, medicatie, oefentherapie, gewrichtsbeheersing, levensstijlaanpassingen. Met als doel om de symptomen te verlichten en de functie van het bewegingsapparaat te behouden.
Gewrichtsvervangende operaties
plaatsen van prothese, om pijn te verminderen.
Computernavigatie bij implantaten, 1. voor- en 2. nadelen
1. duidelijke plaatjes, 3D rotatie mogelijk
2. gaat uit van gemiddelde anatomie terwijl dit in de praktijk kan verschillen
FEM
(=eindige elementen methode, Finite Element Method) handig voor bepalen spanningen, resonanties, temperaturen, verplaatsing, doorbuiging
Linerslijtage
Slijtage van de 'Liner': deel van de prothese die fungeert als tussenlaag (kunstmatig kraakbeen, kunsstof/plastic). Kleine loskomende deeltjes kunnen voor problemen zorgen in het omliggende weefsel.
1. Passieve gewrichtsbeperking 2. Actieve gewrichtsbeperking
1. verstijving, blokkade of slot (op slot zitten), gewricht kan niet verder.
2. onvermogen zelf de beweging te maken (spieren).
RSA
(=Röntgen Stereophotogrammetrische analyse) met minimale hoeveelheid data kun je een voorspelling doen van de performance van het implantaat.
Hyalien kraakbeen wordt gevormd uit:
mesenchymaal bindweefsel. Hyalien kraakbeen is gewrichtskraakbeen, collageen type 2.
Intramembraneuze botvorming is vormt:
plat bot, zoals scapula of schedel
schoudergewricht is wel/niet conform en constrained?
Het schoudergewricht is non-conform en non-constrained
Spitsvoet
niet meer kunnen extenderen van de voet, probleem met gastrocnemius.
Actieve spierinsufficientie
Niet zelf het ADL-bereik halen, door actief aanspannen van de spier.
Passieve spierinsufficientie
Bij passief bewegen van de gewrichten niet het ADL-bereik halen.
Beweging bij flexie van de knie:
draait het femur naar achter en glijdt het femur naar voren.
Origo van de rotatorcuff spieren
is de scapula.
Deltoideus zorgt voor ... (bewegingsrichtingen)
anteflexie, abductie en retroflexie
Het schoudergewricht heeft ... synoviale gewrichten
3 synoviale gewrichten:
- gleno-humerale gewricht
- AC-gewricht (acromion-claviculaire gewricht)
- SC-gewricht (sternum-claviculaire gewricht)
Welk ligament scheurt het eerst bij het door de enkel gaan van de voet?
lig. talofibulare anterius
voorste talus-fibula ligament
Functie van de fibula
maakt de enkel meer constrained
Functie mediale collaterale ligament?
voorkomt valgusstand van de knie.
Welke meniscus is beweeglijker?
De laterale meniscus is beweeglijker dan de mediale meniscus. De mediale band hecht vast op de tibia, de laterale band aan de fibula (daardoor instabieler).
Omdat bij de laterale meniscus: femur - fibula, meer beweging is scheurt deze minder snel.
mediale meniscus: femur - tibia
syndroom
verzameling van symptomen die het fenotype van de patient verklaren
Achondroplasie
aangeboren afwijking (=dwerggroei). Korte ledematen ten opzichte van de romp. forse lordose (holle rug) van de wervelkolom en thoracolumbale kyfose. Groot voorhoofd.
Gendefect: FGFR3 (fibroblastgroeifactor receptor3)
typische 'skeletdysplasie', effect op botgroei. autosomaal dominant (1 allel voldoende), 80% door nieuwe mutatie.
Korte plompe handen
-Spinale stenose! -> neurologische stoornissen, door weinig ruimte in ruggenmerg. Normale levensverwachting.
laxiteit en hypotonie
periprotetische fractuur
verwijst naar een botbreuk die optreedt in de buurt van een orthopedisch implantaat
MO (=multipele osteochondromen)
(=HME: Hereditaire multipele oxostomen, multipele cartilagineuze exostosen).
Uitstulping van bot met kraakbeen(kap) daar overheen. Ontstaan vanuit de epifysairschijf (groeischijf), groeit langs het bot terwijl het bot distaal verder groeit. Stopt met groeien als groei botten stopt. Voorkeurslocaties: knie, proximale humerus, distale radius en ulna.
-> geeft groeivormafwijkingen/groeistoornissen, 1% verandert in maligne.
3 mutaties, autosomaal dominant, 10-20% nieuwe mutaties -> komt vaker voor in families.
Behandelen met orthopedisch schoeisel of gewricht recht zetten. Of beenlengteverschil fixen.
Bewegingsstoornis scapula kan wijzen op MO.
Ziekte van Ollier
Enchondromen: afwijkingen binnen het bot, witte vlokkige afwijking, benigne kraakbeentumor in metafyse van lange pijpbeenderen.
Ollier: Talrijke enchondromen
Syndroom van Maffucci
Enchondromen (net als bij Z.v. Ollier) én hemanchriomen: vaatmalformaties
OI (=Osteogenesis imperfecta)
Verhoogde broosheid van botten.
Primaire oorzaak in productie collageen type 1 (bot)
-> sterk verhoogd fractuurrisico.
blauwe sclerae (oogwit)
Door spontane mutaties.
Fracturen kunnen soms vermoeden geven op kindermishandeling, terwijl het bot gewoon heel broos is.
Abnormale botvorming, maar normale botgenezing.
Levende kinderen hebben de milde vorm van OI
Behandeling: bisfosfonaten -> remt osteoclasten.
standscorrectie met meegroeiende pennen intramedulair.
Bisfosfonaten
Remt de osteoclasten, normale werking osteoblasten.
In kinderen bij: juveniele osteoporose, secundaire osteoporose, (corticosteroiden, immobilisatie, cerebral palsy, CF, oncologie)
Syndroom van Down
trisomie 21, kans neemt toe bij toenemen leeftijd moeder.
laxiditeit van gewrichten en instabiliteit van de spieren (hypotonie)
frequent platvoeten, hallux valgus meestal steunzolen.
kenmerkend: uit de kom schieten van heup in vroege jeugd: atlantoaxiale instabiliteit.
Artrogrypose
Verstijving van alle gewrichten. 'gebogen gewrichten'. Neurologische ontwikkeling gestoord.
Oligohydramnion: open wervelkolom.
kenmerkend: Gelaatsuitdrukkingloos
Syndroom van Marfan
lange dunne ledematen, laxiditeit van gewrichten, ooglensluxaties, scoliose.
Autosomaal dominant, mutatie in het fibriline-1 gen.
Aneurysmata en osteoartritis: door syndroom, bij vroege herkenning voorkomen van scheuren aorta ascendens: stent plaatsen.
Congenitale tibia kromming
meestal eenzijdig, corrigeert meestal binnen 4 jaar.
Met gipsredressie sturen van de correctie.
Congenitale anterieure verkomming en pseudoartrose van het onderbeen
lokale afwijkingen in het zenuwstelsel die fibroom-vorming geven: neurofibromatose
Congenitale fibula aplasie
forse lengtegroei-achterstand.
5-25cm
Beenverlenging